กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ได้จัดทำโครงการอาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (อพม.) ขึ้น เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมให้อาสาสมัครที่มีอยู่อย่างหลากหลายในชุมชน และหมู่บ้านได้เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เนื่องจากได้พิจารณาว่า ภารกิจด้านการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ มีขอบเขตกว้างขวางเกี่ยวข้องกับประชากรทุกกลุ่ม ซึ่งในที่นี้ได้พิจารณาจากกลุ่มอาสาสมัครที่มีอยู่ในชุมชนเป็นลำดับแรก ปัจจุบันอาสาสมัครที่มีอยู่ในชุมชนท้องถิ่นมีหลายประเภท และปฏิบัติงานหลากหลายด้าน เช่น อาสาสมัครสาธารณสุข อาสาสมัครต่อต้านยาเสพติด อาสาสมัครคุมประพฤติ ฯลฯ ซึ่งอาสาสมัครเหล่านี้ล้วนปฏิบัติงานเกี่ยวข้องกับการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ทั้งสิ้น
การส่งเสริมให้กลุ่มอาสาสมัครเหล่านี้ได้เข้าใจ ตระหนึกถึงความสำคัญของการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ได้เรียนรู้ถึงบทบาทหน้าที่ที่จะเข้ามามีส่วนร่วมในการปฏิบัติงานเพื่อการพัฒนาสังคมในท้องถิ่นของตนเองและเป็นอาสาสมัครเพื่อพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (อพม.) ในหมู่บ้านและชุมชนของตน จะทำให้เกิดเครือข่ายการทำงานในระดับพื้นที่ที่จะเป็นพื้นฐานพลังสำคัญในการพัฒนาสังคมไปสู่สังคมแห่ง สันติสุข เอื้ออาทร น่าอยู่และยั่งยืนต่อไป
อาสาสมัครกับการพัฒนาสังคม
อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (อพม.) คืออาสาสมัครที่ปฏิบัติงานด้านต่างๆในชุมชนอยู่แล้วและสนใจเข้ามามีส่วนร่วมในการ พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์เพื่อท้องถิ่นของตนเอง กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ มีเป้าหมายในการดำเนินงานเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้มี อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ทุกชุมชนในเขต กทม. เทศบาลนคร เทศบาลเมือง ชุมชน บ้านเอื้ออาทร และชุมชนบ้านมั่นคง มีกระจายอยู่ทั่วประเทศ ประมาณ 80,000 คน
นิยามคำศัพท์
อาสาสมัคร หมายถึง บุคคลที่อาสาเข้ามาช่วยเหลือสังคมด้วยความสมัครใจ เสียสละ เพื่อช่วยเหลือผู้อื่น ในการป้องกันแก้ไขปัญหาและพัฒนาสังคม โดยไม่หวังสิ่งตอบแทน
อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (อพม.) คือ อาสาสมัครที่ปฏิบัติงานด้านต่าง ๆ ในชุมชนอยู่แล้ว และสนใจเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์เพื่อท้องถิ่นของตนเอง
อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (อพม.) ระดับตำบล หมายถึง อพม. ที่ได้รับการคัดเลือกจากหมู่บ้าน/ชุมชน เพื่อเป็นผู้แทนระดับตำบล ๆ ละ 1 คน เป็นตัวแทนในการเข้าร่วมกิจกรรม เชื่อมประสานการปฏิบัติงานทุกระดับที่เกี่ยวข้องและประชาสัมพันธ์เผยแพร่ข่าวสารต่าง ๆ ตลอดจนให้คำปรึกษาแนะนำแก่ อพม. ระดับหมู่บ้าน/ชุมชน
การพัฒนาสังคม หมายถึง กระบวนการเปลี่ยนแปลงที่ดี ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การปกครอง วัฒนธรรม เพื่อประชาชนจะได้มีชีวิต ความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นทั้งด้านอาหาร ที่อยู่อาศัย การศึกษา สุขภาพอนามัย การมีงานทำ มีรายได้เพียงพอในการครองชีพ ประชาชนได้รับความเสมอภาค ความยุติธรรม มีคุณภาพชีวิต ทั้งนี้ประชาชนจะต้องมีส่วนร่วมในกระบวนการเปลี่ยนแปลงทุกขั้นตอนอย่างมีระบบ (ที่มา : แผนพัฒนาสวัสดิการสังคมและสังคมสงเคราะห์แห่งชาติ ฉบับที่ 4 พ.ศ. 2545 – 2549)
ความมั่นคงของมนุษย์ หมายถึง การที่ประชาชนได้รับหลักประกันด้านสิทธิ ความปลอดภัย การสนองตอบต่อความจำเป็นขั้นพื้นฐาน สามารถดำรงชีวิตในสังคม ได้อย่างมีศักดิ์ศรี ตลอดจนได้รับโอกาสอย่างเท่าเทียมกันในการพัฒนาศักยภาพของตนเอง (ที่มา : ปรับจากคำนิยามตามแผนพัฒนาสวัสดิการสังคมและสังคมสงเคราะห์แห่งชาติ ฉบับที่4 (พ.ศ. 2545 – 2549)
งานอาสาสมัครถือเป็นงานที่มีคุณค่าต่อสังคม และบุคคลที่เข้ามาเป็นอาสาสมัครถือเป็นบุคคลที่ควรแก่การยกย่อง สรรเสริญ
สังคมไทยยุคปัจจุบันมีวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปและปัญหาสังคมก็เพิ่มมากขึ้น การแก้ไขปัญหาสังคมเป็นเรื่องละเอียดอ่อน ต้องใกล้ชิดปัญหาและมีการดำเนินการที่ต่อเนื่อง ดังนั้น จึงจำเป็นต้องอาศัยการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน ประกอบกับปัจจุบันกำลังคนภาครัฐ ลดลง การมีอาสาสมัครเข้ามาช่วยบรรเทาปัญหาบ้านเมือง จึงนับว่าเป็นประโยชน์ อย่างยิ่งต่อประเทศชาติ
